राष्ट्रभाषा हिंदी 

हिंदी

हिंदी हि भारत देशामधील सर्वाधिक वापरली जाणारी भाषा आहे. हिंद आर्य भाषा समूहामधील हिंदुस्तानी भाषेच्या संस्कृतीकरणामधून हिंदीचा उदय झाला. भारताच्या उत्तर भागातील आणि मध्य प्रदेशातील लोकांची ती मातृभाषा आहे.

आजच्या घडीला भारताच्या दिल्ली उत्तरप्रदेश, हरियाणा, बिहार, झारखंड, मध्यप्रदेश छत्तीसगड व राजस्थान ह्या राज्यांमध्ये बहुसंख्य हिंद भाषिक आहेत. इंग्रजी बरोबरच हिंदी ही भारतसरकारच्या कामकाजाची भाषा आहे. हिंदीला ' राष्ट्रभाषा ' म्हणून संबोधले जावे. जगातील सुमारे ५०कोटी लोक हिंदी समजू किवा बोलू शकतात. चीनी आणि इंग्रजीच्या पाठोपाठ हिंदी हि जगातील सर्वात जास्त बोलली जाणारी भाषा आहे. आंतरराष्ट्रीय स्थरावर वापरल्या जाणा-या पहिल्या दहात हिंदी आहे.

भारतीय घटनेतील कलम ३५१ नुसार हिंदी भाषेचा विकास करण्याची जबाबदारी केंद्र सरकारची आहे. आठव्या अनुसूचीतील अन्य २१ भारतीय भाषा व जगातील इतर सर्व भाषांच्या प्रचलित शब्द संग्रहाच्या अंगीकाकरून हिंदी भाषेचा विकास करण्याचा आदेश घटनेत दिला आहे.

जगातील पहिले हिंदी विद्यापीठ भारत सरकारने महाराष्ट्रातील वर्धा येथे महात्मा गांधी हिंदी विश्व विद्यालय या नावाने स्थापन केले आहे. हिंदी या शब्दाचा संबंध संस्कृत शब्द सिंधू या शब्दाशी आहे. हा सिंधू शब्द इराण मध्ये जाऊन हिन्दू, हिंदी आणि नंतर हिन्द असा करण्यात आला हिंदी हा शब्द अरबी कडून ग्रीक मध्ये ‘इन्दीके’, ‘इन्दिका ‘,लटिन मध्ये ‘इन्दिया’ आणि इंग्रजी मध्ये इंडिया बनला. भारताच्या गैर मुस्लीम लोकांच्या क्षेत्रामध्ये बोलली जाणारी भाषेला ‘भाखा' या नावाने ओळखली जाते. हिंदी शब्दावली चे मुख्यतः दोन प्रकार आहे.

१.तत्सम 

२.तद्धव

हिंदी व उर्दू

हिंदी व उर्दू ला एकच भाषा समजली जाते हिंदी ही देवनागरी लिपी मध्ये लिहिली जाते.हिंदी  चे शब्द हे संस्कृत वर आधारित आहे. तर उर्दू ही फारसी मध्ये लिहिली आहे. ह्या लिपीचा प्रभाव हा फारसी आणि अरबी भाषेवर प्रभाव जास्त दिसून येतो आहे. हिंदी हे हिंदी – युरोपियन – भाषेच्या संस्थेमध्ये येते. हिंदी – इराणी शाखांची हिंदी ही आर्य उपशाखाच्या अंतर्गत वर्गीकृत करण्यात आले आहे. हिंदीची संस्कृत पासून उत्पती झाली आहे. उर्दू , काश्मिरी बंगाली, उडिया ,पंजाबी रोमानी,मराठी, नेपाली या सर्व भाषां मध्ये हिंदी ही आर्य भाषा आहे.

हिंदीच्या चार प्रमुख शैली आहे.

१.उच्च हिंदी

२.दक्खीनी  

३.रेख्ता  

४.उर्दू

उच्च हिंदी 

उच्च हिंदी ही “मानसीकृत” रूप आहे त्याची लिपी देवनागरी आहे. ह्या भाषेत संस्कृतचे खूप शब्द आहे. या भाषेला शुध्द हिंदी म्हंटली जाते. उच्च हिंदी ही खडीबोली त्यावर आधारित आहे.

दक्खीनी  

हे हिंदीचे रूप आहे ही भाषा हैदराबाद आणि त्याच्या जवळपास बोलली जाते.

रेख्ता

रेख्ता हि शैली उर्दूचे रूप शायरी वर आधारित आहे.

उर्दू

    

उर्दू हे हिंदीच्या देवनागरी लिपीचे रूप आहे. ही  भाषा फारसी अरबी मध्ये लिपी मध्ये लिहिली गेली आहे.ही भाषा खडीबोली व आधारित आहे.

हिंदी आणि उर्दूला हिंदूस्थानी भाषा म्हंटली जाते. हिंदुस्थानची हिंदी ही मानिकृत भाषा आहे. उच्च हिंदी ही भारतीय संघाची राजभाषा आहे.उत्तरप्रदेश,बिहार,झारखंड, मध्यप्रदेश,उत्तरांचल,हिमाचलप्रदेश, छातीसगड, राजस्थान,हरियाना,दिल्ली,ह्यामध्ये हिंदी बोलण्यारांची संख्या सगळ्यात जास्त आहे, उर्दू ही  पाकिस्तान आणि जम्मू काश्मीर मध्ये बोलली जाते.